Gelecek günler için keçi gibi dikbaşlıyız !
Zeynep Cemali Öykü Yarışması proje başkanı ve Günışığı Kitaplığı Yayın Yönetmeni Müren Beykan, dört yıldır Zeynep Cemali’nin anısını yaşatmak için düzenlenen yarışmanın ayrıntılarını, çocuk ve gençlik edebiyatımızdaki izini paylaştı.
“Öykünün gizine giden yol, ‘bakmak’tan ‘görmek’e geçmekle başlar. Günlük yaşamda birçok kez gördüğümüz, duyduğumuz halde önemsemediğimiz, belki de farkına varmadan geçip gittiğimiz küçük ayrıntılarla bir öyküde karşılaştığımızda hazine sandığının anahtarını bulmuş gibi oluruz. Yazar çok iyi bildiğimiz bir şeyden söz ediyordur. Bu, bizde bir sahicilik duygusu uyandırmasını ve ona inanmamızı sağlar. Öyle ki, yazılanların kurgu olduğunu bildiğimiz halde, gerçekmiş gibi algılarız…”
Çağdaş edebiyatımızın önemli öykü ustalarından Cemil Kavukçu, öykünün, öykü yazmanın büyüsünü böyle anlatıyor. Günışığı Kitaplığı bu büyüyü öğrencilerle paylaşmak, görmenin, anlamanın, keyif almanın anahtarını işaret etmek, bakıp da görmenin yaşamlarındaki kıymetini hissetmelerine katkıda bulunmak amacını gönlüne yazdı. Zengin ve doğru Türkçe kullanımının yerleşmesine ve geleceğin yazarlarının yetişmesine öncülük etmek amacını da en yüksekte tutarak, öğrenciler arasında bir öykü yarışması düzenledi. Çok erken yitirdiğimiz, öyküleri hâlâ en sevilenler arasında olan, çocuk edebiyatının unutulmaz öykücüsü Zeynep Cemali’nin anısını yaşatmak arzusuyla, sevgili yazarının herkesi okumaya yazmaya yüreklendiren dik duruşunu bayrak edindi.
Dördüncü yılını geride bırakan Zeynep Cemali Öykü Yarışması’nı, Milli Eğitim Bakanlığı tüm yurtta duyuruyor; Türkçe öğretmenleri, ilkgençliğe adım atan çocukları edebiyata özendirici rolü nedeniyle özellikle önemsiyor. Türkiye genelinde 6, 7 ve 8. sınıf öğrencilerinin katılabildiği yarışmanın dili Türkçe ve yarışmanın teması her yıl, Zeynep Cemali’nin çok okunan kitaplarından seçilen bir başka cümleden yola çıkıyor. Daha önce kardeşlik (2011), hoşgörü (2012) ve arkadaşlık (2013) temalarında öyküler okumuştuk; 2014 temamız “umut”. Öğrenci öykülerine kılavuzluk edecek cümle de, Zeynep Cemali’nin İtalyanca’ya da çevrilen ünlü romanı Ballı Çörek Kafeteryası’ndan, “Belki yıllardır ilk kez gülümsedi,” olarak seçildi.
Geride kalan dört yıl
Dört yıldır görünen tablo şu: Öykü yazmaya gönül indirerek masanın başına geçen gençler özgürleşemiyor; ya öğretmenlerini ya da ebeveynlerini memnun etmek uğruna, genelgeçer kalıplara teslim oluyor, şablonların dışına çıkamıyorlar. Ağır dramatik anlatılar dökülüyor kâğıda. Bunca genç insanın bunca acılı metinler üretmesi şaşırtıyor; ancak ülke gerçeklerinin olumsuz etkisi yadsınamaz elbette.
Yarışmanın dikkati çeken başlıca sonuçlarından biri, öykü sanatının ne olduğunun bilinmemesi. Öykünün, illa ki zaman akışı içinde bir olaylar silsilesi anlatması, maceralar ve maceralar içeren bir uzun anlatı olması gerektiği gibi yanlış bir kanının varlığı açık. Dolayısıyla öykü nedir, hatırlamakta, öğrenmekte yarar var dedik; öykü ustası Cemil Kavukçu, yarışmanın internet sayfasında, “Öykü Öykü” adı altında öykü sanatını anlattı. Bundan böyle bu yazı da yarışmamıza kılavuzluk edecek.
Bu yılki yarışmaya son katılma günü 7 Mayıs Çarşamba’ydı. Türkiye’nin çeşitli illerinden 500’ün üstünde öykü ulaştı yayınevine. Büyük kentlerin dışında Kütahya, Trabzon, Tekirdağ, Mersin ve Batman’dan devlet okulundan da, özel okullardan da öğrencilerin yolladığı öyküleri okumak için seçici kurulumuz sabırsız. Bu yıl seçici kurula emek veren yazarlar Adnan Binyazar, Prof. Dr. Sedat Sever, Mavisel Yener, Leyla Ruhan Okyay. Seçici kurulunda yer aldığım yarışmanın raportörü ise Hande Demirtaş.
Katılım koşullarına uyan öykülerin seçici kurul üyeleri tarafından değerlendirilmesi ağustos ayı sonunda tamamlanacak ve dereceye giren öğrenciler ödüllerini, yine Türkiye’nin tek çocuk ve gençlik edebiyatı konferansı Zeynep Cemali Edebiyat Günü’nün sonunda yapılacak törende, edebiyat ustalarının elinden alacak. Bu yıl Zeynep Cemali Edebiyat Günü, 18 Ekim Cumartesi gerçekleşecek; geleceğin yazar adaylarını müjdeleyen yarışmanın yeni kazananlarıyla da o gün tanışacağız.
Seçici kurulu etkilemeyi başarıp ödüle ulaşan üç öykü bu yıl da bir “Ödüllü Öyküler Kitapçığı”nda okumaya açılacak. Ayrıca, dereceye girmese de seçici kurul üyelerinin gönlüne değen birkaç öykü daha bu kitapçığın “Okumalık” bölümünde öyküseverlere ulaşacak.
Ufukta 2015 yarışması da göz kırpıyor. Seçici kurulunda ünlü yazarlar Yalvaç Ural, Behçet Çelik, Neslihan Önderoğlu ve Ayfer Gürdal Ünal’ın görev alacağı 2015 Zeynep Cemali Öykü Yarışması’nın teması “cesaret” olarak belirlendi bile. Temaya kılavuzluk edecek cümle ise, Zeynep Cemali’nin Güzelce’de Bir Kaçak, Memo adlı romanından: “Yüzlerindeki kararlılık, gelecek günlerin muştusu gibiydi.”
Edebiyat ustamız Cemil Kavukçu, “Öykü yazmanın tek bir sırrı vardır: Olabildiğince iyi öyküler okumak. Öğrenmek istediğimiz her şey onların içinde vardır,” diyor.
Edebiyat öykü demek. Öykü de başından beri yaşamın büyüsü. Kendi öykülerimizin içinde yaşarken biz, başkalarının öykülerine de değerek çoğalıyoruz; dünya kurulalı beri böyle bu. Öykü öykü geziyoruz !
