Farklı Yaşamlara Açılan Kapı: Ballı Çörek Kafeteryası

6. sınıflarla gerçekleştirilen yaratıcı okuma uygulamasında, Zeynep Cemali’nin Ballı Çörek Kafeteryası romanındaki dayanışma, mutfak ve mahalle kültürü gibi zengin temalar işleniyor.

Yaratıcı okuma uygulaması çalışmamızı Zeynep Cemali’nin Ballı Çörek Kafeteryası adlı romanıyla yaptık. Onun tadı damağımızda kalan dilini ve üslubunu öğrencilerimizle paylaşmak istedik. 6. sınıflardan 88 öğrenciyle dört hafta okuma, altı hafta da uygulama gerçekleştirdik. Okuma sürecinde hem yazarı tanımaya çalıştık, hem de uygulamada neler yapabileceğimiz üzerine tartıştık.

Onların sosyal medyayla sıkı ilişki içinde olduklarını, bu ortamlarda sosyalleştiklerini sanırken, kendi içlerinde ne kadar yalnızlaştıklarını da gözlemliyoruz. Romandaki ana karakter Sıla ise, tıpkı bizim çocukluğumuzdaki gibi sokakta oynayabildiği, anahtarı yokken yan komşusuna gidebildiği, annesi vefat ettiğinde teyzesinin ve mahalledeki bütün arkadaşlarının onu sarıp sarmaladığı bir hayata sahipti. Ballı Çörek Kafeteryası’nı seçerek, öğrencilerimizin mahalle, paylaşım ve beraber yaşama kültürünü deneyimlemelerini amaçladık. Çünkü kitap, yaşadığımız hayatı farklı kahramanların, farklı hayatların gözünden görmemizi sağlıyordu.

Etkinliklerle bir arada…

Uygulama kapsamında yaptığımız pek çok etkinlikle öğrencilerimizi bir arada tutmaya çalıştık. Etkinlikler için kütüphane ders saatlerimizi ve Türkçe dersinin bazı saatlerini kullandık.

Öğrencilerimizle, kitabı tamamen anlamaları ve tanımaları için, belli bölümleri canlandırmaya karar verdik. Özellikle kendi istedikleri kişilerle gruplara ayırdık; çünkü sevdikleri arkadaşlarının yanında daha rahat hissediyorlar. Sonra istedikleri bölümü, tıpkı sessiz sinema oyunundaki gibi sözcükleri kullanmadan, arkadaşlarına anlatmalarını, oturanların da anlatılanın hangi bölümle ilgili olduğunu tahmin etmelerini istedik. Bazen eğlendiler, bazen birbirleriyle yarıştılar. Arada onlara ipuçları da verdik; çünkü amacımız yarışma değil, kitabı daha yakından tanımalarını sağlamaktı.

Canlandırmanın ardından, kütüphane öğretmenimizle birlikte “patlamış mısır” adını verdiğimiz bir etkinlik yaptık. Sadece bilgiye dayalı soruların sorulmadığı, olaylara farklı bakış açıları getirmelerini sağlayan soruları birbirlerine sorabildikleri ve keyifli tartışmalara neden olan, yaratıcılığı körükleyen bir etkinlikti.

Zeynep Cemali’yi tanımak…

Öğrencilerimizin Zeynep Cemali’yi tanımalarını, sonra da onun hayatını anlatmalarını istedik. Araştırıp geldikleri ve özümsedikleri kadarıyla onu anlattıkları cümleleri, ortasında Cemali’nin fotoğrafı bulunan panoya renkli kâğıtlarla yazdılar. “Çörek Tadında Zeynep Cemali” adını verdiğimiz bu çalışmadan tüm okul yararlansın diye kat panosu oluşturduk.

Romanın bir bölümünde, karakterlerden birinin ailesiyle ilgili kurallar tartışılıyordu. Öğrencilerimiz de, “Kurallar olmalı mı, olmamalı mı?” diye tartıştılar ve yaptıkları sokak röportajlarıyla hem farklı kişilerle farklı konularda konuşma deneyimi yaşadılar, hem de sokakta arkadaşlarıyla keyifli vakit geçirerek kuralların önemini kavradılar.

Öğrencilerimiz, Sıla’nın “hayalimizdeki” kafeteryasını okula kurdular. Renkli kartonlar ve duvar kâğıtlarıyla okulun fuaye alanına kurulan bu kafeterya, “Ballı Çörek Kafeteryası nedir?” sorusunu akılllara getirdi ve okuldaki diğer sınıflar da bizden bilgi edinmek istedi. Öğrencilerimize, tıpkı Sıla gibi, bir okul gününde çöreklerini yapmalarını ve ertesi gün okula getirip ikram etmelerini söyledik.

Kız erkek, hepsi çok eğlendiler ve çörek yapımlarını videoya çektiler. Kafeteryaya gelen öğrenci arkadaşlarına, öğretmenlere ve yöneticilere bunun bir kitap etkinliği olduğundan söz edip, yazar ve kitap hakkında bilgi vermelerini söyledik.

Bu uygulamada öğrencilerimiz, hem okul genelinde keyifli vakit geçirdiler, hem de arkadaşlarıyla bir şeyler paylaşmanın tadına vardılar. Onlar da Sıla ve Zeynep Cemali gibi, aynı mekânda kesişen farklı hayatları kendi okullarında birleştirdiler; herkesi bir arada tuttular. Onlar Zeynep Cemali’nin güçlü kadın karakterleri gibi hedeflerinin arkasında durmayı deneyimlerken, biz de öğretmenleri olarak Zeynep Cemali’yi onların gözünden okumayı başardık.