Şairler Arası Gece Uçuşları
Lise genelinde gerçekleştirilen uygulamada, İshak Reyna’nın derlediği Gece Uçuşları adlı seçki kitabından yola çıkılarak şiir, dil, şairler ve akımlar gibi birçok tema işleniyor.
Hazırlık, 9, 10 ve 11. sınıflardaki 88 öğrenciyle sürdürdüğümüz yaratıcı okuma uygulamamız yaklaşık 8 hafta sürdü. Çalışmamızı, İshak Reyna’nın derlediği Gece Uçuşları adlı şiir seçkisinden yola çıkarak gerçekleştirdik.
Çalışmamız için bir şiir seçkisini seçme nedenimiz, geçen yıl yaptığımız İŞ Sanat’ın şiir dinletisi gezisinden sonra öğrencilerimizden aldığımız güzel geri dönüşlerdi. Öğrencilerimizin dinleti sonrası şiir türüne gösterdikleri ilgi, merak ve heyecan, bizi daha bütüncül ve nitelikli bir eserle çalışma arayışına itti. Araştırmalarımız sonucunda, İshak Reyna’nın günümüzden geriye doğru sıralanan, çağdaş edebiyatımızdan 53 şairin 159 şiirini bir araya getirdiği Gece Uçuşları adlı seçkisiyle yola çıkmaya karar verdik.
Bu kitabı belirlerken, şiir ünitemizdeki kazanımları uygulayabilmeyi, öğrencilerimizin şiire ve çağdaş şairlerimize olan ilgilerini artırabilmeyi, onların yorumlama, eleştiri ve sunum yapma becerilerini geliştirebilmeyi hedefledik. Bu seçki, Türk şiirinin içerik ve biçim bakımından geçirdiği değişimleri izlemek açısından da çok önemliydi.
“Şiir nedir?” sorusunun peşinde…
Öğrencilerimizle, pandemi sürecinde, çevrimiçi olanakları kullanarak yürüttüğümüz bir uygulama süreci geçirdik. İlk olarak, öğrencilerimizin sorumlu olacakları şiirleri belirledik ve kura yöntemiyle dağıttık. Bu paylaşımlarda, hakkındaki bilgilere internet ortamından kolaylıkla ulaşabilecekleri şiirler olmamasına da özen gösterdik.
Projemizin en önemli adımlarından biri, öğrencilerimizin seçtiği şiirlerden yola çıkarak yaptıkları sunumlar oldu. Eleştiri ve inceleme yazıları, şiir okumaları, şairlerin şiir seslendirme videolarının gösterimi, bestelenmiş şiirlerin dinletilmesi, bazı şiirlerin hikâyelerinin paylaşılması, şairlerin verdikleri röportajlar gibi çok çeşitli yöntemlerin kullanıldığı, dolu dolu sunumlar izledik. Öğrencilerimiz bu sunumlara hazırlanırken şiirlerin ve şairlerin dünyasında çokça zaman geçirdiler.
Bu sunumların ardından, öğrencilerin en çok dikkatini çeken nokta, “Şiir nedir?” sorusu oldu. Bu soru ortaya çıktığında, amacımıza ulaştığımızı düşündük. Onlar da bu sorunun cevabını bulmaya çalıştılar. Sunumlar, öğrencilerin kafasındaki şiir algısını yıkmış, bambaşka bir boyuta taşımıştı.
Diğer adımımıza da “Şiir nedir?” sorusuyla geçtik. Gençler, gerçekleştirdiğimiz Zoom söyleşisinde, bu soruyu ve zihinlerinde biriken diğer soruları İshak Reyna’ya sorma şansı buldular.
9. sınıftaki öğrencilerimize, “Şair Olsaydım” başlıklı bir çalışmayla kendi şiirlerini yazmalarını önerdik. Hiç yazamayacağını ifade eden öğrencilerimiz bile bu çalışmaya çok güzel katılım sağladı, ilginç örnekler çıktı. Hatta bir öğrencimiz şiirinde, şiir yazmaya olan isyanını dile getirmişti. Böylelikle, içlerindeki şiiri, şair sesini keşfetmeyi de denemiş oldular.
Öğrencilerin yönettiği bir süreç…
10. sınıf öğrencilerimiz de edebiyata ve divan şiirine ilgisi olduğunu bildiğimiz, okulumuzun matematik öğretmeni ve müdür yardımcısına söyleşi önerisinde bulundular. Planlamada sonuna kadar tamamen öğrencilerimizin yönettiği bir süreçti. Bu etkinlikten o kadar keyif aldılar ki, sonrasında, “Öğretmenlerimizle Edebiyat Söyleşileri” başlıklı bir söyleşi dizisi olarak bu çalışmaya devam etmek istediklerini söylediler. Bu katılımları, biz öğretmenler açısından önemli bir kazanımdı.
Öğrencilerimizin şiire ve şairlere gösterdikleri bu büyük ilgi, bizi planladığımız noktadan daha öteye, daha farklı buluşma yollarını aramaya itti. Okulumuzun görsel sanatlar öğretmeniyle, Bedri Rahmi Eyüboğlu’nun hem şair hem de ressam kişiliğini bütünleştiren bir etkinlik gerçekleştirdik. Sanat anlayışından, şairin şiir ve resimlerine Anadolu kültürünün etkisinden, İstanbul’un birçok noktasında bulunan mozaiklerinden, çok bilinen “Karadut” şiirinin hikâyesinden söz ettik. Böylece, önemli bir sanat insanını yakından tanımış oldular.
Çevrimiçi yürüttüğümüz uygulama sürecinin önemli adımlarından biri de İŞ Sanat’ın internet ortamındaki şiir dinletilerine katılmaktı. Daha önce fiziksel ortamında izlemeye gittiğimiz bu dinletileri, bu kez çevrimiçi olarak takip ettik. İŞ Sanat’ın Youtube kanalındaki bu bölümde, Nâzım Hikmet, Gülten Akın ve Cahit Sıtkı Tarancı gibi şairlerin şiir dinletilerine katıldık. Şiir nasıl okunmalı, duygu nasıl verilmeli, vurgu ve tonlamalarda nelere dikkat edilmeli gibi sorulara cevap bulurken, tiyatro alanından da okuma videoları bulduk. Öğrencilerimiz, şiirin yanında bir başka sanat alanına daha dokunmuş oldular.
Bu okuma uygulaması sürecinde, öğrencilerimizin düzyazıya göre daha az tanıdıkları ve hatta biraz da önyargı biriktirdikleri şiir türüyle tanışmaları, şiir aracılığıyla çok başka dünyalara yolculuk etmeleri, eleştiri, araştırma ve sunum yapma gibi becerilerini geliştirmeleri, biz öğretmenlere, başlarken koyduğumuz hedeflere ulaştığımızı hissettirdi.
